Από τον Ιωάννη Μούντζιο,
Παθολόγο Ογκολόγο
251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας
Η Παθολογική Ογκολογία αποτελεί θεσμοθετημένη από το Ελληνικό κράτος, ανεξάρτητη Ιατρική Ειδικότητα βάσει του Προεδρικού Διατάγματος υπ’ αριθμόν 204, ΦΕΚ 162, Τεύχος Πρώτο, άρθρα 1 και 2 της 15 Ιουλίου 1998, το οποίο ορίζει ότι «Η ιατρική ειδικότητα της Παθολογικής Ογκολογίας περιλαμβάνει τη διάγνωση, τη συστηματική (χημειοθεραπεία, βιολογικές θεραπείες και ορμονοθεραπεία) και υποστηρικτική θεραπεία καθώς και το συντονισμό της συνολικής αγωγής των αρρώστων με κακοήθεις νεοπλασίες». Ιδιαίτερη η σημασία δίνει ο νομοθέτης στον κεντρικό και συντονιστικό ρόλο που κατέχει ο Παθολόγος Ογκολόγος στην συνολική αντιμετώπιση των καρκινοπαθών, αναφέροντας ότι «Ο Παθολόγος –Ογκολόγος είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό και την εκτέλεση του θεραπευτικού προγράμματος χημειοθεραπείας και συντηρητικής αγωγής, όπως επίσης και για το συντονισμό των διαγνωστικών και θεραπευτικών προσπαθειών όταν αυτές περιλαμβάνουν και τη συνδρομή άλλων ειδικοτήτων», γι αυτό άλλωστε και ο ογκολόγος αποτελεί και τον Συντονιστή στα Ογκολογικά Συμβούλια των Νοσοκομείων. Παράλληλα, ο κώδικας Ιατρικής δεοντολογίας και το αντίστοιχο ΦΕΚ του 2007 ορίζουν ότι «Η αντιμετώπιση του ασθενούς πρέπει να γίνεται μόνο από εξειδικευμένο Ιατρό της αντίστοιχης ειδικότητας, ο οποίος έχει λάβει την κατάλληλη γι αυτό εκπαίδευση».
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι ο μόνος κατάλληλος Ιατρός για την αντιμετώπιση των αρρώστων με νεοπλασματικές ασθένειες είναι ο Ογκολόγος, ο οποίος ανάλογα με την κατάρτιση κι εκπαίδευση ή εξειδίκευσή του (Χειρουργική Ογκολογία, Παθολογική Ογκολογία, Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία) είναι και ο μόνος αρμόδιος να χορηγήσει την αντίστοιχη θεραπευτική αγωγή (χειρουργική επέμβαση, χορήγηση συστηματικής αντινεοπλασματικής θεραπείας και ακτινοθεραπεία αντίστοιχα). Ειδικά για τον παθολόγο Ογκολόγο, όπως αναφέρθηκε, κατέχει εκ του νόμου θέση συντονιστού διαγνωστικής και θεραπευτικής διαδικασίας. Παρόλα αυτά , η χώρα μας, πρωτοτυπώντας ακόμη μια φορά με αρνητικό τρόπο σε έναν τόσο ευαίσθητο και νευραλγικό τομέα, όπως αυτόν της φροντίδας των καρκινοπαθών, δεν έχει μέχρι σήμερα κατοχυρώσει θεσμικά την χορήγηση εξειδικευμένων αντινεοπλασματικών θεραπειών μόνον από Ογκολόγους, με αποτέλεσμα εν έτει 2013, να δύναται στην κυριολεξία, να χορηγεί αντινεοπλασματικές θεραπείες όποιος θεωρεί τον εαυτό του «ειδικό»…..Ενδεικτικά αναφέρω δυο παραδείγματα:
-Την ανεξέλεγκτη χορήγηση χημειοθεραπειών και άλλων εξειδικευμένων αντινεοπλασματικών θεραπειών από Ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, ακόμη και από Ιατρούς άνευ ειδικότητας (…), οι οποίοι δεν έχουν λάβει καμιά εξειδικευμένη ως προς αυτό εκπαίδευση με βάση το πρόγραμμα εκπαίδευσης της αντίστοιχης Ιατρικής ειδικότητας. Άμεσα σχετιζόμενη με το προηγούμενο είναι και η επακόλουθη συστηματική και μεθοδευμένη προσπάθεια επίσημης κατοχύρωσης επαγγελματικών “δικαιωμάτων” χορήγησης χημειοθεραπείας και εξειδικευμένων αντινεοπλασματικών θεραπειών από επιστημονικούς φορείς άλλων ειδικοτήτων, κάτι που ούτως ή άλλως γίνεται και σήμερα, αλλά “ανεπίσημα”. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από 10 χρόνια μετά την επίσημη αναγνώριση της Παθολογικής Ογκολογίας ως αυτόνομης ιατρικής ειδικότητας, εξακολουθούν να είναι σε ισχύ διατάξεις που επιτρέπουν τη συμμετοχή σε εξετάσεις για την απονομή του τίτλου σε Ιατρούς άλλων ειδικοτήτων με την απλή πιστοποίηση τριών χρόνων ενασχόλησής τους σε ογκολογικά τμήματα, κάτι που δεν ισχύει για καμιά άλλη Ιατρική ειδικότητα… Πέραν από το Νομικό κενό αυτών των πράξεων, επισημαίνω το ακόμη σημαντικότερο ηθικό μήνυμα της ανεπαρκούς φροντίδας των καρκινοπαθών από μη κατάλληλα εκπαιδευμένους ως προς αυτό ιατρούς με δυνητικά ολέθριες συνέπειες. Η θέση αυτή διατυπώνεται χωρίς καμιά διάθεση “συντεχνιακής” νοοτροπίας και με πλήρη επίγνωση ότι και μεταξύ των συναδέλγων Ογκολόγων ενδέχεται να μην υπάρχει το ίδιο επίπεδο θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, όπως άλλωστε και σε όλες τις Ιατρικές Ειδικότητες. Προσωπικά μου είναι πραγματικά δύσκολο να κατανοήσω πώς σε μια τέτοια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία, η πολιτεία επτρέπει χωρίς κανένα έλεγχο τη συνταγογραφηση εξειδικευμένων και πανάκριβων αντινεοπλασματικών θεραπειών από οποιαδήποτε ιατρική ειδικότητα, «βουλιάζοντας» ακόμη περισσότερο τα ασφαλιστικά ταμεία. Το επιχείρημα ότι προς το παρόν οι ανάγκες των ογκολογικών αρρώστων υπερβαίνουν τις δυνατότητες των Ογκολόγων είναι κατά τη γνώμη μου έωλο, αφού ο αριθμός των Ογκολόγων στην Ελλάδα ήδη ξεπερνά τους 250 και αναμένεται να διπλασιαστεί μέσα στην επόμενη 5ετία με βάση τις θέσεις ειδίκευσης που υπάρχουν. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η ενιαιοποίηση των ασφαλιστικών φορέων και η θεσμοθέτηση των ογκολογικών συμβουλίων παρέχουν το ιδανικό περιβάλλον για τον ολοκληρωμένο και ενδελεχή έλεγχο της συνταγογράφησης των αντινεοπλασματικών φαρμάκων μόνο από τους αρμόδιους ιατρούς, με προφανή οφέλη για την οικονομία της Υγείας.
-Στο διαδίκτυο παρουσιάζονται ιστότοποι Ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων αλλά και μη Ιατρών (Μοριακοί Βιολογοι, Γενετιστές, Διατροφολόγοι, ή και «εναλλακτικοί θεραπευτές») οι οποίοι δεν αναφέρουν απλώς συμβουλές για την πρόληψη ή την καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου, αλλά δηλώνονται ως «Ογκολόγοι» και παρέχουν οδηγίες σχετικά με την επιλογή της κατάλληλης αντινεοπλασματικής θεραπείας με βάση τη δική τους πρακτική ή τα αποτελέσματα διαγνωστικών εξετάσεων που εφαρμόζουν στα εργαστήριά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι συμβουλές παρέχονται ακόμη και μέσω διαδικτύου όπου και αναφέρονται παραδείγματα ερωτήσεων προς τον « Ογκολόγο» και αντίστοιχων απαντήσεων χωρίς την παρεμβολή και τη συμβουλή Ιατρού σχετικής ειδικότητας. Οι ίδιοι «Ογκολόγοι» αναφέρονται ονομαστικά σε γνωστά διαδικτυακά Forum όπου ανταλάσσονται απόψεις μεταξύ καρκινοπαθών ασθενών ως οι «ειδικοί» οι οποίοι «παρέχουν πρωτοποριακές συμβουλές» και «επαναστατικές θεραπείες» σε αντίθεση με τους Ιατρούς Ογκολόγους, οι οποίοι παρέχουν τις «κλασσικές» και «συμβατικές» θεραπείες. Όλοι αυτοί οι «ειδικοί» επικαλούνται κρατικές άδειες λειτουργίας,παραστατικά πιστοποίησης, ακόμη και κρατικές επιχορηγήσεις (!) για τη λειτουργία τους, χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο των επιστημονικών κι επαγγελματικών τίτλων. Δυστυχώς έχω προσωπικά παραδείγματα ασθενών που η παραπληροφόρηση του διαδικτύου σε συνδυασμό με τη δική τους αφέλεια ή απελπισία, τους οδήγησε σε «εναλλακτικές» θεραπείες με ολέθρια αποτελέσματα για την υγεία και τη ζωή τους.
Τα παραπάνω αποτελούν δείγματα ενός αδιάφορου και αποδιοργανωμένου κρατικού μηχανισμού που αδυνατεί να προστατεύσει τους καρκινοπαθείς πολίτες του, να τους παρέχει τη βέλτιστη ογκολογική φροντίδα και παράλληλα να εφαρμόσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς που θα οδηγήσουν τόσο στην προστασία των ασθενών αλλά και της δημόσιας υγείας από ανθρωπιστική, κοινωνική και οικονομική άποψη. Μέσα σε όλο αυτό το δυσμενές περιβάλλον, η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ) αποτελεί τον θεσμικό επιστημονικό φορέα των Ελλήνων Ογκολόγων –Παθολόγων με σκοπό την προαγωγή της επιστήμης της Ογκολογίας και τη βέλτιστη παροχή ογκολογικής φροντίδας στους καρκινοπαθείς της χώρας μας. Στα πλαίσια αυτά, ένας από τους βασικούς σκοπούς της Εταιρείας, όπως προβλέπεται από το καταστατικό της, είναι η προάσπιση της Ειδικότητας της Παθολογικής Ογκολογίας και η διαφύλαξη των ασθενών από την εφαρμογή μη επιστημονικά τεκμηριωμένων θεραπευτικών πρακτικών. Για το σκοπό αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας έχει συστήσει ειδική επιτροπή προάσπισης της ειδικότητας η οποία εποπτεύει την παροχή ογκολογικών υπηρεσιών στη χώρα μας. Σίγουρα όμως αυτό δεν αρκεί: Χρειάζεται μεγάλη προσπαθεια ενημέρωσης του Έλληνα Πολίτη για τα κενά και τα προβλήματα του συστήματος αντιμετώπισης και φροντίδας των ογκολογικών ασθενών και κυρίως τιτάνια προσπάθεια για να αλλάξουμε τα «κακώς κείμενα». Για να γίνει αυτό θα απαιτηθεί η κινητοποίηση και ο συντονισμός του κρατικού μηχανισμού και όλων των συναρμόδιων φορέων (Υπουργείο Υγείας, Επιστημονικές Ιατρικές Εταιρείες, Σύλλογοι ασθενών, Μέσα μαζικής ενημέρωσης) για την ορθή καθοδήγηση, παροχή συμβουλευτικής, θεραπείας και φροντίδας των καρκινοπαθών της χώρας μας. Όσο ουτοπικό και αν ακούγεται αυτό σήμερα, θα πρέπει μια μέρα να γίνει πραγματικότητα.
Ο υπογράφων δηλώνει ότι τα παραπάνω απηχούν προσωπικές του θέσεις και όχι θέσεις της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας
