Στην Ογκολογία ο όρος “survivor” χρησιμοποιείται για κάθε ασθενή με ιστορικό κακοήθειας από τη στιγμή της διάγνωσης και για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς, ανεξάρτητα αν πρόκειται για λίγες ημέρες ή πολλά έτη. Τα τελευταία χρόνια νεότερα φάρμακα, νέες χειρουργικές τεχνικές και η εξέλιξη της τεχνολογίας έχουν μετατρέψει τον καρκίνο πιο πολύ σε μία χρόνια ασθένεια.
Ο καρκίνος του μαστού είναι η πιο συχνή κακοήθεια ανάμεσα στις γυναίκες παγκοσμίως υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ οι survivors γυναίκες είναι περίπου λίγο περισσότερες από 3,5 εκ., ενώ εκτιμάται ότι περίπου σε 10 χρόνια ο αριθμός τους θα πλησιάσει τα 4,5 εκ. Ο μήνας Οκτώβριος είναι ο μήνας ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού και για το λόγο αυτό αρκετές δράσεις λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Ο στόχος κάθε Ογκολόγου απέναντι στον ασθενή του πρέπει να είναι τριπλός: 1)να θεραπεύσει αν γίνεται την κακοήθεια 2)να επιμηκύνει την επιβίωση κατά το δυνατόν και 3)να προσφέρει στον ασθενή τη βέλτιστη δυνατή ποιότητα ζωής κατά τη διάρκεια των θεραπειών και μετά την ολοκλήρωσή τους. Επιπλέον, και η επιβίωση κάθε ασθενούς με κακοήθεια μπορεί να διακριθεί σε 3 φάσεις: 1)ο χρόνος από τη αρχική διάγνωση μέχρι το πέρας των θεραπειών, 2)η μετάβαση από τη θεραπεία στην επιμήκυνση της επιβίωσης και 3) η μακροχρόνια επιβίωση. Έχοντας αυτά κατά νου και γνωρίζοντας ότι μια γυναίκα με καρκίνο του μαστού ενδέχεται να κάνει χειρουργείο, να λάβει χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και ορμονοθεραπεία (ίσως κάποια από όλα αυτά ίσως και όλα), υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να βιώσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες όλων αυτών των θεραπευτικών χειρισμών.
Πέρα όμως από τις ανεπιθύμητες ενέργειες όλων αυτών, υπάρχουν κάποια ζητήματα σωματικά, ψυχικά, πνευματικά και κοινωνικο-οικονομικά που μπορεί να απασχολήσουν μία γυναίκα με καρκίνο του μαστού.
Τα σωματικά ζητήματα αφορούν την ίδια την εικόνα της ασθενούς για το σώμα της που υφίσταται μία μορφή ακρωτηριασμού, την αναπαραγωγή, τη σεξουαλικότητα και τον πόνο. Τα ψυχικά ζητήματα αφορούν το φόβο, την αβεβαιότητα και το αίσθημα που θα νιώθει κάθε γυναίκα ότι μονίμως μία δαμόκλειος σπάθη θα είναι πάνω από το κεφάλι της. Τα πνευματικά ζητήματα αφορούν την ελπίδα, τη σχέση της ασθενούς με τα Θεία, η οποία μπορεί είτε να ενδυναμωθεί είτε να κλονισθεί. Τέλος, τα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα αφορούν το κόστος των θεραπειών και την ανάγκη για απουσία από την εργασία κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των θεραπειών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ένας Ογκολόγος απαιτείται να γνωρίζει καλά την ασθενή, να την εξετάζει συνολικά και λεπτομερώς (ώστε να μπορεί εγκαίρως να αντιληφθεί και να θεραπεύσει την υποτροπή ή τις ανεπιθύμητες ενέργειες τόσο του ίδιου του καρκίνου όσο και των θεραπειών), να εξηγεί πλήρως και αναλυτικά στην ασθενή τι συμβαίνει με την ασθένειά της και ποιο είναι το θεραπευτικό πλάνο χτίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο μία σχέση εμπιστοσύνης και να συνεργάζεται με τις άλλες ειδικότητες για το καλό της ασθενούς. Γιατί το σημαντικό δεν είναι μόνο να επιμηκύνεις την επιβίωση της ασθενούς, αλλά να της χαρίζει μία καλή και μακρά ζωή!
Συνοψίζοντας, σήμερα είμαστε στην ευχάριστη θέση να ομιλούμε για τους επιβιώσαντες του καρκίνου (cancer survivors and survivorship). Για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η ποιότητα της ζωής αυτών των «ασθενών» θα πρέπει όλοι οι επαγγελματίες υγείας να είναι ενημερωμένοι για θέματα σχετικά με το cancer survivors and survivorship. Επίσης η διασφάλιση μιας άριστης σχέσης μεταξύ θεράποντα ογκολόγου και ασθενούς είναι καταλυτική. Τέλος, τόσο η οικογένεια και οι φροντιστές των ασθενών όσο και οι διάφορες ομάδες και σύλλογοι ασθενών παίζουν σημαντικό ρόλο και μπορούν να επηρεάσουν πολλές πτυχές της ζωής των επιβιωσάντων του καρκίνου (cancer survivors and survivorship).
Από το Γιάννη Λίτο,
Παθολόγο Ογκολόγο
