ASCO 2014: Εξελίξεις στον καρκίνο του παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου στις Η.Π.Α. με 5ετή επιβίωση μικρότερη του 5%. Παρά το συνδυασμό πολλαπλών θεραπευτικών προσεγγίσεων, οι εξελίξεις σε αυτή τη νόσο παραμένουν αργές.

Από τον
Κωνσταντίνο Καμποσιώρα
Παθολόγο Ογκολόγο
The Mid Yorkshire Hospitals NHS Trust

Στο πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα αποτελέσματα της τυχαιοποιημένης μελέτης φάσης ΙΙΙ PANCREOX στη θεραπεία της δεύτερης γραμμής (Abstract 4022)¹. Στη μελέτη αυτή, 108 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο παγκρέατος που εμφάνισαν πρόοδο νόσου μετά από Γεμσιταμπίνη τυχαιοποιήθηκαν σε mFOLFOX6 ή σε 5FU/LV. Πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου (PFS) και δευτερεύον η συνολική επιβίωση (OS) και η ποιότητα ζωής. Σε αντίθεση με την πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη CONKO-003², δεν εμφανίστηκε διάφορα στο PFS (3.1 vs. 2.9 μήνες, p=0.99) ενώ η εκτιμώμενη συνολική επιβίωση ήταν υποδεέστερη στο σκέλος του mFOLFOX6 (6.1 vs. 9.9 μήνες, p=0.02). Το αποτέλεσμα αυτό είναι μάλλον αισιόδοξο για θεραπεία δεύτερης γραμμής και θα πρέπει να περιμένουμε για την πλήρη δημοσίευση του άρθρου πριν εξάγουμε συμπεράσματα. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα και συνυπολογίζοντας αυτά της μελέτης ACCORD11³, οι ερευνητές θεωρούν ότι η Οξαλιπλατίνα είναι δραστική μόνο στη θεραπεία πρώτης γραμμής. Παρόλα αυτά, το ερώτημα παραμένει για το ποια είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για τους ασθενείς με όγκους ανθεκτικούς στη Γεμσιταμπίνη.

Από την άλλη, η Ισπανική συνεργατική ομάδα παρουσίασε τα αποτελέσματα της τυχαιοποιημένης φάσης ΙΙb μελέτης στην οποία η προσθήκη της Καπεσιταμπίνης (C) στο συνδυασμό Γεμσιταμπίνης (G) και Ερλοτινίμπης (E) απέτυχε να βελτιώσει τη διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου (PFS) και της εκτιμούμενης συνολικής επιβίωσης (OS) σε θεραπείας πρώτης γραμμής (PFS: 4.3 μήνες για το συνδυασμό GEC vs. 3.8 για το GE, p=0.52; OS=6.8 μήνες  για το GEC vs. 7.7 για το GE; p=0.69) (Abstract 4122)⁴.

Στη θεραπεία δεύτερης γραμμής, ο συνδυασμός Ruxolitinib (αναστολέας των JAK1/JAK2) με Καπεσιταμπίνη εμφάνισε σημαντικά καλύτερη επιβίωση στην προκαθορισμένη ομάδα με CRP>13 mg/L έναντι του σκέλους που έλαβε Καπεσιταμπίνη με εικονικό φάρμακο. Μολονότι δεν υπήρξε διαφορά όσον αφορά τη συνολική επιβίωση και το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου στο σύνολο του πληθυσμού ή στην ομάδα με CRP< 13 mg/L, αυτή η μελέτη υπογραμμίζει το ρόλο της στόχευσης της φλεγμονώδους αντίδρασης στην αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου (Αbstract 4000)⁵.

Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στον καρκίνο του παγκρέατος παραμένει αμφιλεγόμενος. Στο φετινό συνέδριο παρουσιάστηκαν τα επικαιροποιημένα αποτελέσματα της μελέτης SCALOP⁶ κυρίως όσον αφορά την ποιότητα ζωής (Αbstract 4126)⁷. Στη μελέτη αυτή ο συνδυασμός της Καπεσιταμπίνης με ακτινοθεραπεία (Cape-CRT) εμφάνισε καλύτερη επιβίωση σε σύγκριση με Γεμσιταμπίνη/CRT (Gem-CRT) στον τοπικά προχωρημένο παγκρεατικό καρκίνο (15.2 μήνες vs. 13.4 μήνες, HR 0.39, p=0.012). Το σκέλος Cape-CRT είχε επιπλέον σημαντικά καλύτερη ποιότητα ζωής στο τέλος της θεραπείας, στις παραμέτρους της νοητικής λειτουργίας, της κόπωσης, του τυμπανισμού  και της ξηροστομίας.  Η νοητική λειτουργία και η ξηροστομία παρέμειναν σημαντικά καλύτερες και κατά την περίοδο της παρακολούθησης.

Μελέτες που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον αποτελούν η μελέτη φάσης III APACT στην οποία θα συγκριθεί ο συνδυασμός Ναμπ-Πακλιταξέλης/Γεμσιταμπίνης με τη Γεμσιταμπίνη ως επικουρική θεραπεία μετά το χειρουργείο (Abstract TPS4162^)⁸ και η μελέτη φάσης ΙΙ NEONAX από τη Γερμανική συνεργατική ομάδα AIO, στην οποία θα τυχαιοποιηθούν ασθενείς μεταξύ περι-εγχειρητικής χημειοθεραπείας με Γεμσιταμπίνη/Ναμπ-Πακλιταξέλη (2 κύκλοι πριν και 4 κύκλοι μετά το χειρουργείο ) ή σε  6 κύκλους επικουρικής θεραπείας με τον ίδιον συνδυασμό (Abstract TPS4158)⁹.

References:

1. Gill S. et al. PANCREOX: A randomized phase 3 study of 5FU/LV with or without oxaliplatin for second-line advanced pancreatic cancer (APC) in patients (pts) who have received gemcitabine (GEM)-based chemotherapy (CT). J Clin Oncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr 4022)
2. OettleΗ. et al. Second-Line Oxaliplatin, Folinic Acid, and fluorouracil Versus Folinic Acid and Fluorouracil Alone for Gemcitabine-Refractory Pancreatic Cancer: Outcomes From the CONKO-003 Trial. J Clin Oncol. 2014 Jun 30
3. Conroy T, et al. FOLFIRINOX versus gemcitabine for metastatic pancreatic cancer. NEngl J Med. 2011 May 12;364(19):1817-25.
4. Benavides M. et al.  Gemcitabine(G)/erlotinib(E) versus gemcitabine/erlotinib/ capecitabine(C) in the first-line treatment of patients with metastatic pancreatic cancer (mPC): Efficacy and safety results of a phase IIb randomized study from the Spanish TTD Collaborative Group. J Clin Oncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr 4122)
5. Hurwitz H. et al. A randomized double-blind phase 2 study of ruxolitinib (RUX) or placebo (PBO) with capecitabine (CAPE) as second-line therapy in patients (pts) with metastatic pancreatic cancer (mPC). J Clin Oncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr 4000)
6. Mukherjee S, et al.  Gemcitabine-based or capecitabine-based chemoradiotherapy for locally advanced pancreatic cancer (SCALOP): a multicentre, randomised, phase 2 trial. Lancet Oncol. 2013 Apr;14(4):317-26
7. Mukherjee S. et al. Impact of gemcitabine (Gem)- or capecitabine (Cape)-based chemoradiation (CRT) on health-related quality of life (HRQL) in patients with locally advanced pancreatic cancer (LAPC): Outcomes from the randomized phase II SCALOP trial. J ClinOncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr 4126)
8. Tempero M. et al . APACT: A phase 3 randomized, open-label, multicenter trial evaluating the use of adjuvant nab-paclitaxel (nab-P) plus gemcitabine (G) versus G alone in patients (pts) with surgically resected ductal pancreatic adenocarcinoma (PDA). J Clin Oncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr TPS4162^)
9. Ettrich T. et al. NEONAX: Neoadjuvant plus adjuvant or only adjuvant nab-paclitaxel plus gemcitabine for resectable pancreatic cancer—A phase II study of the AIO Pancreatic Cancer GroupJClinOncol 32:5s, 2014 (suppl; abstr TPS4158)